भीमाशंकर ज्योतिर्लिंगाला भीमाशंकर हे नाव का पडले याबद्दल एक प्रचलित आख्यायिका आहे. कथा महाभारत काळातील आहे. महाभारताचे युद्ध पांडव आणि कौरवांमध्ये झाले.
या युद्धामुळे भारतातील अनेक महान वीरांचे नुकसान झाले. दोन्ही बाजूंच्या अनेक महावीरांना आणि सैनिकांना युद्धात बलिदान द्यावे लागले.
या युद्धात सहभागी झालेल्या दोन्ही पक्षांनी गुरु द्रोणाचार्यांकडून प्रशिक्षण घेतले होते. ज्या ठिकाणी कौरव आणि पांडवांनी दोघांना प्रशिक्षण दिले होते. ती जागा आहे.
आज ते उज्जनका म्हणून ओळखले जाते. याच ठिकाणी आज महादेवाचे भीमाशंकर विशाल ज्योतिर्लिंग आहे. काही लोक या मंदिराला भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग असेही म्हणतात.
शिवपुराणानुसार भीमशंकर ज्योतिर्लिंगाची कथा
भीमशंकर ज्योतिर्लिंगाचे वर्णन शिवपुराणात आढळते. शिवपुराणात प्राचीन काळी भीम नावाचा राक्षस होता असे सांगितले आहे. तो कुंभकर्ण या राक्षसाचा पुत्र होता. पण त्याचा जन्म वडिलांच्या मृत्यूनंतर झाला. प्रभू रामाच्या हातून वडिलांचा मृत्यू झाल्याची घटना त्यांना माहीत नव्हती.
कालांतराने, जेव्हा त्याला त्याच्या आईकडून ही घटना कळली तेव्हा तो श्री प्रभू रामाचा वध करण्यास उत्सुक झाला.
आपले उद्दिष्ट पूर्ण करण्यासाठी त्यांनी अनेक वर्षे कठोर तपश्चर्या केली. त्याच्या तपश्चर्येने प्रसन्न होऊन ब्रह्मदेवाने त्याला विजयी होण्याचे आशीर्वाद दिले.
आज ते उज्जनक म्हणून ओळखले जाते. याच ठिकाणी आज महादेवाचे भीमाशंकर विशाल ज्योतिर्लिंग आहे. काही लोक या मंदिराला भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग असेही म्हणतात.
शिवपुराणानुसार भीमशंकर ज्योतिर्लिंगाची कथा
भीमशंकर ज्योतिर्लिंगाचे वर्णन शिवपुराणात आढळते. शिवपुराणात प्राचीन काळी भीम नावाचा राक्षस होता असे सांगितले आहे. तो कुंभकर्ण या राक्षसाचा पुत्र होता. पण त्याचा जन्म वडिलांच्या मृत्यूनंतर झाला. प्रभू रामाच्या हातून वडिलांचा मृत्यू झाल्याची घटना त्यांना माहीत नव्हती.
कालांतराने, जेव्हा त्याला त्याच्या आईकडून ही घटना कळली तेव्हा तो श्री प्रभू रामाचा वध करण्यास उत्सुक झाला.
आपले उद्दिष्ट पूर्ण करण्यासाठी त्यांनी अनेक वर्षे कठोर तपश्चर्या केली. त्याच्या तपश्चर्येने प्रसन्न होऊन ब्रह्मदेवाने त्याला विजयी होण्याचे आशीर्वाद दिले.
वरदान मिळाल्यानंतर राक्षस अनियंत्रित झाला. माणसांबरोबरच देवदेवतांनाही त्याची भीती वाटू लागली.
हळूहळू त्याच्या दहशतीची सर्वत्र चर्चा होऊ लागली. तो युद्धात देवांचाही पराभव करू लागला.
तो जिथे गेला तिथे मृत्यूचा तांडव असायचा. त्याने इतर सर्व पूजा बंद केल्या. अत्यंत व्यथित झाल्यावर सर्व देवतांनी शंकराचा आश्रय घेतला. भगवान शिव यांनी यावर तोडगा काढण्याचे आश्वासन सर्वांना दिले. भगवान शिवाने राक्षसाचा नाश केला. सर्व देवतांनी भगवान शंकरांना या ठिकाणी शिवलिंगाच्या रूपात निवास करण्याची विनंती केली. भगवान शिवाने त्यांची प्रार्थना स्वीकारली. आणि तो आजही भीमाशंकर ज्योतिर्लिंगाच्या रूपाने येथे विराजमान आहे.
